وزوز گوش چیست؟

وزوز گوش احساس شنیدن صدای زنگ زدن، وزوز کردن، صدای خفه شدن، صدای جنجال کردن یا صداهای دیگر است. این سر و صدا می‌تواند متناوب یا مداوم باشد و بلندی صدای آن نیز متفاوت باشد. این سر و صدا زمانی بدتر می‌شود که صدای زمینه کم باشد بنابراین شما بیشتر در شب، هنگامی که می‌خواهید در یک اتاق ساکت بخوابید، متوجه آن می‌شوید. در موارد نادر، این صدا با صدای قلب شما همگام می‌شود که به آن وزوز گوش تپشی گفته می‌شود.

وزوز گوش بسیار شایع است و تقریبا 50 میلیون بزرگسال در آمریکا را تحت تاثیر خود قرار داده است. برای اکثر افراد، این وضعیت فقط یک ناراحتی است. اما در موارد شدیدتر، وزوز گوش می‌تواند باعث شود افراد در تمرکز و خوابیدن مشکل داشته باشند. این شرایط در نهایت ممکن است باعث اختلال در کار و روابط شخصی افراد و در نتیجه منجر به پریشانی روانی شود.

اگرچه وزوز گوش اغلب با کم شنوایی همراه است اما نه وزوز گوش باعث کم شنوایی می‌شود و نه کم شنوایی باعث وزوز گوش می‌شود. در واقع، برخی از افراد با تجربه‌ی وزوز گوش مشکل شنوایی ندارند و در موارد اندکی حتی ممکن است نسبت به صداهای اطرافشان خیلی حساس شوند (پُر شنوایی) که در این موارد باید مراحلی را برای خفه کردن یا پوشش دادن سر و صداهای بیرونی انجام دهند. برخی از موارد وزوز گوش در اثر عفونت یا انسداد گوش ایجاد می‌شود و در این موراد وزوز گوش ممکن است پس از درمان علت اصلی از بین برود. اما غالبا وزوز گوش پس از درمان علت اصلی بیماری نیز ادامه می‌یابد. در چنین مواردی، سایر روشهای درمانی – معمولی و جایگزین- می تواند تسکین قابل توجهی را با کاهش دادن یا پوشش صداهای ناخواسته به همراه بیاورد.

چه چیزی باعث وزوز گوش می‌شود؟

قرار گرفتن طولانی در معرض صداهای بلند شایع ترین علت وزوز گوش است. حدود 90% افراد مبتلا به وزوز گوش سطحی از سر و صداهای بلند را تجربه کرده‌اند. این سرو صداها باعث آسیب دائمی به سلولهای حساس به صدای عضو مارپیچی و قسمت حلزونی در داخل گوش می‌شوند. نجارها، خلبان‌ها، نوازندگان موسیقی راک، کارگران تعمیر خیابان و مناظر از جمله مشاغلی هستند که در معرض خطر قرار می‌گیرند و همچنین افرادی که با اره های زنجیره‌ای، تفنگ و سایر دستگاه‌هایی کار می‌کنند یا افرادی که به کرات موسیقی‌های بلند را گوش می‌دهند. یکبار قرار گرفتن در معرض یک صدای بسیار بلند ناگهانی نیز ممکن است باعث وزوز گوش شود.

وزوز گوش می‌تواند در برخی افراد با نوشیدن الکل، سیگار کشیدن، نوشیدن نوشیدنی‌های کافئین دار یا خوردن غذاهای خاصی بدتر شود. به دلایلی که هنوز برای محققان کاملا مشخص نیست، به نظر می‌رسد استرس و خستگی وزوز گوش را بدتر می‌کند.

علائم وزوز گوش چیست؟

علائم وزوز گوش شامل سر و صدا در گوش مانند زنگ زدن، وزوز کردن، سوت زدن یا صدای جنجال است. این سر و صدا ممکن است متناوب یا مداوم باشد. بیشتر اوقات، فقط فردی که وزوز گوش دارد می‌تواند این صداها را بشنود (وزوز گوش subjective). اما در برخی از موارد دکتر نیز با گذاشتن گوشی پزشکی روی گوش بیمار می‌تواند این صداها را بشنود (وزوز گوش objective).

چرا وزوز گوش دارید؟

وزوز گوش یا صدای زنگ خوردن در گوش می‌تواند ناشی از موارد مختلفی باشد اما یک بیماری نیست بلکه نشانه‌ی مشکلات سلامتی دیگر است.

چه عواملی باعث زنگ زدن در گوش می‌شوند؟ معمولا آسیب رسیدن به موهای ریز داخل گوش باعث وزوز گوش می‌شود. این امر باعث تغییر سیگنالهایی که به مغز شما می‌رسد و کنترل می‌کند که شما چطور یک صدا را بشنوید می‌شود. شما ممکن است وزوز گوش را به عنوان بخشی از روند افزایش سنتان در نظر بگیرید اما عوامل دیگری نیز وجود دارند. وزوز گوش می تواند موقتی باشد یا ممکن است تا آخر عمر طول ادامه داشته باشد.

عوامل وزوز گوش

• کاهش شنوایی مربوط به سن:

برای بسیاری از افراد، شنوایی با افزایش سن بدتر می‌شود. این اتفاق معمولا در حدود 60 سالگی رخ می‌دهد. این نوع وزوز گوش هر دو گوش را تحت تاثیر قرار می‌دهد. شما احتمالا با شنیدن صداهایی با فرکانس بالا با مشکل مواجه خواهید شد.

• صداهای بلند:

صداهای بلند علت اصلی وزوز گوش هستند. این صداها می‌توانند چیزی باشند که شما سالها هر روز آن را می‌شنوید یا تنها یکبار اتفاق بیفتد. این صداها می‌تواند شامل هر چیزی از کنسرت و مسابقات ورزشی گرفته تا موتورهای با سرعت زیاد و ماشین آلات پر سر و صدا باشد. این صداها می‌تواند بر یک گوش یا هر دو گوش شما تاثیر بگذارند، ممکن است باعث کم شنوایی یا درد شوند و آسیب آنها ممکن است موقتی یا دائمی باشد.

• جِرم گوش خیلی زیاد:

بدن شما مواد چسبنده‌ای را برای به دام انداختن گرد و خاک و محافظت از گوشتان می‌سازد اما اگر این مواد مرتبا شسته نشده و این ترشحات خیلی زیاد روی هم جمع شوند، منجر به زنگ زدن گوش یا کاهش شنوایی می‌شود. پزشک شما می تواند این جرم ها را به آرامی از بین ببرد. سعی نکنید خودتان این کار را انجام دهید و از گوش پاک کن نیز استفاده نکنید.

• استفاده از داروهای خاص:

استفاده از داروها بدون نسخه پزشک یا بیش از اندازه‌ی تجویز شده در نسخه می‌تواند باعث زنگ زدن گوش یا بلندتر کردن صدای آن شود. این داروها شامل آسپرین، دیورتیک ها، داروهای ضد التهابی غیر‌ استروئیدی (NSAID ها)، داروهای مبتنی بر کینین و برخی از آنتی بیوتیک‌ها، داروهای ضد افسردگی و داروهای سرطان. معمولا هر چه دُز دارو قوی‌تر باشد، احتمال بروز این مشکل بیشتر می شود. در اغلب موارد اگر شما مصرف دارو را قطع کنید علائم نیز از بین می‌روند. در صورتی که فکر می‌کنید مشکل از دارویی است که مصرف می‌کنید به پزشک خود مراجعه کنید اما مصرف هیچ دارویی را بدون مشورت پزشک قطع نکنید.

• عفونت گوش و سینوس:

ممکن است هنگام سرماخوردگی متوجه وزوز گوش شوید. این امر می تواند به دلیل عفونت گوش یا سینوس باشد که بر شنوایی شما تاثیر می‌گذارد و فشار را بر سینوس‌های شما افزایش می‌دهد. اگر دلیل وزوز گوش این باشد نباید دوام زیادی داشته باشد. در صورتی که بعد از یک هفته بهبود پیدا نکرد به پزشک مراجعه کنید.

• TMJ (مشکلات مربوط به فک یا مفصل گیجگاهی فک):

مشکلات مربوط به فک یا مفصل گیجگاهی فک (TMJ) می‌تواند باعث وزوز گوش شود. ممکن است هنگام جویدن یا صحبت کردن متوجه صدا یا درد در فکتان شوید. مفصل‌ها برخی از اعصاب یا رباط‌های گوش شما را دارند. دندانپزشک می‌تواند اختلالات TMJ را درمان کند و کمک کند تا زنگ زدن گوش شما بدتر نشود.

• مسائل مربوط به فشار خون:

این مشکلات می‌تواند شامل فشار خون بالا و مواردی باشد که در کوتاه مدت فشار خون را بالا برده‌اند مانند استرس، الکل و کافئین. سخت شدن شریان ها نیز می‌تواند در این مشکل نقش داشته باشد. رگهای خونی نزدیک به گوش میانی و داخلی کشش کمتری دارند و بنابراین جریان خون در آن قوی‌تر می‌شود و صدای بلندتری شنیده می شود.

• سایر مشکلات پزشکی:

این موارد شامل تغییراتی در استخوان گوش داخلی یا اختلال گوش داخلی که اختلال Meniere نامیده می‌شود یا آسیب های سر و گردن می‌باشد. شرایطی مانند اختلال فیبرومیالژیا و Lyme نیز می‌تواند باعث زنگ زدن گوش شود. پزشک شما به شما در تشخیص علت صداها کمک می‌کند.

 

تشخیص و درمان وزوز گوش

درمان وزوز گوش چطور ممکن است؟

اگر وزوز گوش شما نشانه‌ی مشکلات پزشکی باشد اولین قدم برای رفع آن، درمان آن مشکل است. اما اگر بعد از درمان نیز وزوز گوش باقی بماند یا در نتیجه‌ی قرار گرفتن در معرض سر و صدای بلند باشد، متخصصان سلامت گزینه‌های غیر پزشکی را توصیه می‌کنند که ممکن است به کاهش یا پوشش سرو صداهای ناخواسته‌ی گوشتان کمک کند. گاهی اوقات، وزوز گوش به خودی خود و بدون هیچ مداخله‌ای از بین می رود. با این وجود باید بدانید که همه‌ی وزوز گوش‌ها را نمی‌توان از بین برد یا کاهش داد. اگر در مقابله با وزوز گوش خود مشکل دارید، گروههای مشاوره و پشتیبانی برایتان سودمند هستند. همچنین می‌توانید به پزشک مراجعه کنید. اگر علت وزوز گوش شما جرم گوش خیلی زیاد است پزشکتان با استفاده از یک دستگاه ی خمیده‌ی کوچک به نام کوروت آن را تمیز می‌کند و سپس به آرامی با آب گرم شستشو می‌دهد. اگر به عفونت گوش مبتلا هستید، قطره‌ی گوش حاوی هیدروکورتیزون به شما در رفع خارش کمک می‌کند و یک آنتی بیوتیک نیز برای مقابله با عفونت استفاده می‌شود. در موارد نادری مانند تومور، کیست یا اتواسکلروز (رسوب کلسیم روی استخوان گوش) جراحی نیز ممکن است ضروری باشد. اگر وزوز گوش شما در نتیجه‌ی سندرم مفصل گیجگاهی که گاهی اوقات TMJ نامیده می‌شود باشد، احتمالا پزشکتان شما را به یک متخصص ارتودنسی یا متخصص دندانپزشکی دیگری برای درمان مناسب ارجاع می‌دهد.

داروهای درمان وزوز گوش

داروهای زیادی برای درمان وزوز گوش مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. در برخی از موارد، درمان با دُز کم داروهای ضد اضطراب مانند Valium یا داروهای ضد افسردگی مانند Elavil می‌تواند وزوز گوش را کاهش دهد. استفاده از استروئید درون گوش میانی به همراه یک داروی ضد اضطراب به نام آلپرازولام برای برخی از افراد موثر است. برخی از مطالعات نیز نشان داده اند هورمونی به نام میزوپروستول نیز در برخی موارد کمک کننده است. لیدوکائین، دارویی که برای درمان انواع خاصی از تپش قلب غیر طبیعی استفاده می‌‌شود نیز می‌تواند در برخی از موارد به تسکین وزوز گوش کمک کند اما باید به صورت داخل وریدی و یا داخل گوش میانی استفاده شود تا اثربخش باشد. با این حال، عوارض لیدوکائین تقریبا همیشه از فواید آن بیشتر است و بنابراین استفاده از آن برای درمان وزوز گوش توصیه نمی‌شود.

دستگاه‌های پوشش دهنده

بسیاری از افراد از ماسک‌های وزوز گوش نیز استفاده می‌کنند که دستگاه‌هایی شبیه به سمعک هستند و صداهایی دلپذیرتر از صداهای داخلی تولید شده توسط وزوز گوش را پخش می‌کنند. یک دستگاه جدیدتر ابزار وزوز گوش است که ترکیبی از سمعک و پوشش دهنده است.

درمان وزوز گوش به روش بازآموزی (TRT)

TRT وابسته به توانایی طبیعی مغز در عادت به فیلتر کردن یک سیگنال در سطح ناخودآگاه است و بنابراین به درک آگاهانه نمی‌رسد. این عادت نیازی به تلاش آگاهانه ندارد. افراد اغلب به صداهای شنیداری زیادی مانند تهویه‌ی هوا، فن‌های کامپیوتر، یخچال فریزر، باران ملایم وقتی در محیط قرار می‌گیرند عادت می کنند. چیزی که در همه‌ی این صداها مشترک است این است که اهمیتی ندارند و بنابراین با صدای بلند درک و شنیده نمی‌شوند. بنابراین، مغز می‌تواند آنها را از بین ببرد. TRT دو بخش دارد:

• فرد مبتلا به وزوز گوش هرجا می‌رود منبع صدای خثنی را پخش خواهد کرد مثلا گوشی را به گوشش می‌زند که صدای ژنراتور را تولید کند.
• افراد مبتلا به وزوز گوش هر یک جداگانه مشاوره دریافت می‌کنند.

این شکل از درمان وزوز گوش 12 تا 14 ماه طور می‌کشد و اگر توسط افراد با تجربه انجام شود بسیار موفقیت آمیز خواهد بود.

 

درمان شناختی

این نوع از مشاوره به فرد کمک می‌کند تا واکنشش را نسبت به وزوز گوشش اصلاح کند. این روش در صورتی که با سایر روشهای درمانی مانند پوشش یا دارو استفاده شود بهتر عمل می‌کند.

بیوفیدبک

یک تکنیک آرامشی است که به افراد در مدیریت استرسشان با تغییر واکنششان به آن کمک می‌کند. برخی از افراد این روش را در کاهش وزوز گوششان مفید می‌دانند.

درمان دندانپزشکی

برخی از متخصصان معتقدند که وزوز گوش می‌تواند در اثر مشکلی در مفصل تمپورودیبیبولار (TMJ) باشد یعنی ناحیه‌ای که استخوان فک به سر وصل می‌شود دقیقا در جلوی گوش. آنها نشان داده‌اند که درمان دندانپزشکی می‌تواند علائم وزوز گوش را تسکین دهد چرا که ماهیچه ها و اعصاب موجود در فک با ماهیچه ها و اعصاب گوش از نزدیک متصل هستند.

کاشت حلزون

این دستگاه‌ها که در گوش کاشته می‌شوند بیشتر برای درمان ناشنوایی‌های شدید استفاده می‌شوند. به نظر می‌رسد این دستگاه‌ها به برخی از افراد که در اثر وزوز گوش کم شنوایی دارند کمک می‌کند. این دستگاه ها با ارسال سیگنال‌های الکتریکی از گوش به مغز کار می‌کنند. اما عمل جراحی برای صرفا مشکل وزوز گوش انجام می‌شود و فقط برای مشکلات شنوایی استفاده می‌شود.

درمان‌های جایگزین

اگرچه مفید بودن هیچ مکمل ویتامینی یا سایر روشهای درمانی جایگزین برای درمان وزوز گوش ثابت نشده است اما برخی از افراد از داروهای گیاهی مانند جینکو بیلوبا (ginkgo biloba) یا مواد معدنی مانند روی یا منیزیم با نتایج مختلف بهره می‌برند. برخی دیگر نیز تسکین با طب سوزنی، آهن ربا یا هیپوتیزم را تجربه کرده‌اند. قبل از انجام هر یک از این روش‌های درمان حتما با پزشک خود مشورت کنید.

موثرترین راه درمان وزوز گوش چیست؟

اگر وزوز گوش شما علت مشخصی نداشته باشد و با مداخله‌های دیگر برطرف نشود، سریع ترین و اثرگذارترین راه درمانی استفاده از تحریک الکتریکی مغز با نویز رندوم یا tRNS می‌باشد. دستگاه تحریک الکتریکی مغز Neurostim2 ساخت شرکت مدیناطب دارای 4 مود تحریکی مختلف می‌باشد که tRNS را نیز شامل می‌شود. با مراجعه به متخصص در این زمینه تعداد جلسات شما جهت دریافت تحریک الکتریکی مشخص می‌شود و برای همیشه صداهایی آزار دهنده شما را رها خواهند کرد.

چگونه می‌توان از وزوز گوش پیشگیری کرد؟

ریسک ابتلا به وزوز گوش با قرار گرفتن در معرض سر و صداهای بلند افزایش می‌یابد بنابراین محافظت از شنوایی یک مداخله‌ی مهم است. اگر در اطرافتان سر و صداهای بلندی است که نمی‌توانید در سطح یک مکالمه‌ی عادی صحبت کنید حتما باید از صداگیر داخل گوش (ear plug) استفاده کنید، از منبع صدا دور شوید و یا آن صدا را قطع کنید.