الكتروانسفالوگرافی كمی (QEEG) چیست؟

QEEG برخلاف EEG یا نوارمغزی، به منظور بررسی كاركرد مغز (نه ساختار مغز) ابداع شده است، بنابراين از آن می‌توان در شناسايی و تشخيص اختلالات كژكنشی كاركرد مغز نظير AD/HD، اضطراب، افسردگی، آلزايمر و … استفاده كرد. در اين روش امواج مغزی حاصل از فعاليت قشر مخ بيمار (با استفاده از الكترودهای متصل به جمجمه) وارد كامپيوتر شده و با انجام يك سري عمليات رياضی، اين امواج به عدد و اعداد به نمودار يا تصوير تبديل می‌شوند. شكل 2-6 QEEG را در كنار ساير روش‌های تصويربرداری مغزي نشان می‌دهد. امروزه می‌توان با مقايسه QEEG فرد بيمار با QEEG پايگاه‌داده‌های[1] موجود (تحليل‌های QEEG افراد بهنجار)،  نابهنجاری‌های كاركرد مغز را شناسايی كرد و با تطبيق آن با الگوهای موجود، نوع اختلال را مشخص نمود.

همانگونه كه گفته شد، QEEG فرد با افراد بهنجار مقايسه مي‌شود. مفروضه زيربنايي چنين مقايسه‌اي اين است كه بيماريهاي مختلف روانپزشكي، باعث ايجاد نابهنجاري‌هاي معناداري در مغز شده و تغييراتي را در QEEG به وجود مي‌آورد (چابت و همکارانش، 1999 و 2001). ذكر اين نكته ضروري است كه بايد در هنگام مقايسه، پارازيت‌ها (كه اصطلاحاً آرتيفكت[2] ناميده مي‌شوند) كاملاً حذف گردند. از آنجائي‌كه تركيب طيفي فعاليت الكتريكي مغز با افزايش سن تغيير مي‌يابد، بنابراين در هنگام مقايسه با جمعيت بهنجار، سن فرد و جمعيت بهنجار بايد يكسان باشد.

هر یک از امواج در شرایط مشخص مکان و شدت خاصی دارند که حالت نرمال را نشان می‌دهد. رنگ سبز نشان‌دهنده حالت طبیعی است. اگر شدت موج اندازه گرفته‌شده توسط دستگاه از حالت طبیعی بیشتر باشد (که نشانه مشکل در عملکرد مغز است)، دستگاه آن را با رنگ‌های زرد، نارنجی و قرمز نشان می‌دهد. اگر شدت موج تولید شده کمتر از حالت طبیعی باشد (که باز هم حاکی از اشکالی در کار مغز است)، دستگاه آن را با رنگ‌های آبی و بنفش نشان می‌دهد. نحوه نشان دادن این رنگ‌ها هم به شکل سرهای رنگی است. به این معنی که هر موج در هر جای سر که تولید شده با رنگ خاص خودش نشان داده می‌شود. گفتیم که در هر لحظه همه امواج در همه قسمت‌ها تولید می‌شوند، بنابراین دستگاه برای باندهای مختلف سرهای جدا ترسیم می‌کند. به این سرهای رنگی نقشه مغزی گفته می‌شود. رنگ هر موج از مقایسه مقدار اندازه گرفته شده در مغز مراجع با حالت طبیعی به دست می‌آید. از آن‌جا که هر یک از اختلالات و مشکلات گوناگون مانند AD/HD و LD در اثر وجود اشکال در عملکرد مغز و در نتیجه کم و زیاد شدن امواج مغزی به‌وجود می‌آیند، لذا نقشه مغزی فرد سالم با نقشه مغزی فردی که AD/HD دارد متفاوت است. به این ترتیب، متخصص با بررسی نقشه مغزیافراد مختلف، پی به مشکل یا توانمندی‌های آنها می‌برد

معرفی دستگاه نقشه مغزی

[1] . Database

[2] – Artifact