تفاوت مغز ADHD (مغز بیش فعال) با مغز سالم چیست؟

از نظر بیولوژیکی چگونه مغز ADHD متفاوت از مغز غیر ADHD است؟

اختلال نقص توجه – بیش فعالی (ADHD) یک اختلال رشدی – عصبی است. این بدان معناست که نقص‌هایی در مغز افراد مبتلا به ADHD وجود دارد که بر رشد کودک اثر می‌گذارند. ADHD بر روی هوش افراد تاثیر نمی‌گذارد. این در حالی است که بر روی توانایی شخص در تعدیل تمرکز و احساساتش تاثیر می‌گذارد، و منجر به بیش فعالی، رفتارهای تکانشی و همینطور مشکلات ساختاری می شود.

ویژگی‌های مغز ADHD چیست؟

ADHD شرایطی است که مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرد. در پاسخ به این سوال که این یک امر طبیعی است یا اینکه کمبود انگیزه، قدرت اراده و یا والدین بد منجر به آن می‌شوند، باید گفت که هیچکدام از این موارد درست نیست. با این حال، اگر شما یا فرزندتان ADHD دارید، ممکن است نسبت به این موارد آسیب پذیر باشید.

تفاوت‌های بیولوژیکی در مغز ADHD _در مقایسه با مغز کسی که ADHD ندارد_ به اثبات رسیده است. می‌توان این تفاوت‌ها را به ۳ گروه تقسیم کرد: ساختار، عملکرد و شیمی مغز.

ساختار مغز ADHD

سال‌ها تحقیق نشان داد که تفاوت های ساختاری آشکاری در مغز افراد مبتلا به ADHD وجود دارد. وسیع‌ترین بررسی انجام شده بر روی مغز بیمار ADHD در مرکز پزشکی دانشگاه رادبود نیمیخن انجام شد. محققین گزارش کردند که افراد مبتلا به ADHD در پنج ناحیه زیر قشری حجم مغز کوچکتری داشتند و سایز کل مغزشان نیز کوچکتر بود. این تفاوت‌ها در کودکان بیشتر و در بزرگسالان کمتر بود.

تحقیق قبلی نشان می دهد که بخش‌هایی از مغز ADHD با سرعت کمتری (تقریباً یک تا سه سال) بالغ می‌شوند و هرگز به بلوغ شخصی که ADHD ندارد نمی‌رسند.

دستاورد جالب دیگر این بود که آمیگدال و هیپوکامپ در مغزهای افراد مبتلا به ADHD کوچکتر هستند. این مناطق مسئول پردازش عاطفی و تکانشگری هستند و قبلاً به طور قطعی به ADHD مرتبط نبودند.

عملکرد مغز ADHD

چندین نوع تکنیک تصویر برداری مغز مانند توموگرافی کامپیوتری انتشار فوتون (PECT)، توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) و تصویربرداری تشدید مغناطیسی کارکردی (fMRI) وجود دارد که امکان بررسی عملکرد مغز را برای محققان فراهم می کند.

در جریان خون به نواحی مختلف مغز، برای افراد مبتلا به ADHD نسبت به افرادی که ADHD ندارند تغییراتی وجود دارد. از جمله‌ی این تغییرات کاهش جریان خون به نواحی خاصی از جلوی مغز می باشد. کاهش جریان خون نشان دهنده‌ی کاهش فعالیت مغز است. ناحیه‌ی پیشانی مغز جایگاه عملکردهای اجرایی است که این عملکردها مسئول کارهای بسیاری مانند برنامه ریزی، سازماندهی، توجه، یادآوری و واکنش‌های عاطفی هستند.

در یک مطالعه مشخص شد که کودکان مبتلا به ADHD ارتباط یکسانی بین قشر جلویی مغز و ناحیه پردازش بصری ندارند. این بدین معناست که مغز ADHD اطلاعات را به طور متفاتی پردازش می‌کند.

شیمی مغز ADHD

مغز یک شبکه ارتباطی پیچیده است که در آن پیام‌ها از یک نورون به نورون دیگر منتقل می شوند. بین نورون ها فاصله‌ای وجود دارد که آن را سیناپس می‌نامند. برای انتقال پیام‌، سیناپس باید توسط یک انتقال دهنده‌ی عصبی پر شود. انتقال دهنده‌های عصبی پیام رسان‌های شیمیایی هستند و هرکدام از آن ها وظیفه‌ی عملکردهای مختلف را به عهده دارند.

دوپامین و نورآدرنالین انتقال دهنده های عصبی ضروری برای ADHD هستند. در مغز ADHD،  قاعدگی سیستم دوپامین وجود دارد. به عنوان مثال یا مقدار دوپامین آنقدر کم است که برای گیرنده ها کافی نیست، یا دوپامین به طور موثر مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. داروهای محرک به ADHD کمک می کند زیرا باعث تولید بیشتر دوپامین می شود یا دوپامین را در سیناپس‌ها طولانی‌تر نگه می‌دارد.

چرا ADHD با اسکن مغزی تشخیص داده نمی‌شود؟

در حال حاضر آزمایش عینی برای تشخیص ADHD وجود ندارد. در عوض، ارزیابی دقیق توسط پزشک انجام می شود. این ارزیابی شامل مصاحبه ی عمیق با بیمار، بررسی گزارش های تحصیلی و سابقه ی پزشکی، و احتمالاً تست‌هایی برای اندازه گیری تمرکز، پریشانی و حافظه است. با این اطلاعات، پزشک می تواند تشخیص دهد که آیا دستورالعمل های تشخیصی برای ADHD که توسط دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) تنظیم شده مناسب است یا نه.

یک سوال رایج این است که ˝اگر چنین تفاوت های آشکاری در مغز ADHD وجود دارد، چرا ADHD با اسکن های مغزی قابل تشخیص نیست؟˝

همانطور که دکتر توماس در کتاب ˝درک جدید ADHD در کوکان و بزرگسالان: اختلالات عملکرد اجرایی˝ شرح می‌دهد، اسکن‌هایی مانند PET و fMRI را آزمایش می کند تا چگونگی عملکرد مغز در لحظه‌ی انجام تست را نشان دهد. این اسکن ها مانند عکس در یک لحظه گرفته می شوند. و از آنجایی که اسکن‌ها نحوه‌ی عملکرد مغز در حالت های مختلف را در نظر نمی‌گیرند، یک تست بالینی به همراه مصاحبه‌ا‌ی دقیق می‌تواند نتیجه دقیقی داشته باشد.

علاوه بر این، داده های اسکن که مورد مطالعه قرار گرفته است، عموماً مبتنی بر میانگین‌های گروهی است و ممکن است برای فرد بخصوصی صدق نکند. زمانی که مقدار وسیعی داده جمع آوری و مقایسه می شوند، چون که داده‌ها استاندارد نشده‌اند، معیار های تشخیص ADHD از طریق اسکن‌ها می تواند قابل اعتمادتر باشند.